نگارگری ایران فراتر از نظریات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

نگارگری اسلامی والاترین جایگاه خود را به‌طور ویژه در ایران به‌دست آورده و در صدر هنرهای اسلامی قرار گرفته است، اما هنوز آن‌چنان که باید به آن توجهی صورت نگرفته و به همین دلیل چارچوبی نظری‌ که بتوان با آن چنین هنری را بررسی کرد معرفی نشده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی خطوط اصلی فکری‌ای‌ است که با آن بتوان آثار نگارگری ایران را تفسیر و ارزیابی کرد. بدین‌منظور نخست ضرورت این پژوهش تبیین، و پس از آن مفاهیم اساسی «هنر اسلامی» و «نگارگری» واکاوی می‌شود. در ادامه این جستار، دیدگاه‌ها و نظریه‌های مختلف درباره نگارگری ایران به سه بخش عمده هویت‌بنیاد، عرفان‌بنیاد و فلسفه‌بنیاد دسته‌بندی می‌شود و پس از بیان هریک از این دیدگاه‌ها، بررسی ضعف‌های آن‌ها در تبیین نگارگری ایران صورت می‌گیرد. براساس نتایج پژوهش، نمی‌توان نگارگری ایران را به‌تنهایی و به‌طور کامل با این نظرات تبیین کرد. به عبارت دیگر، تجلیات نگارگری ایران در دوران پرفرازونشیب خود، بیش از آن است که در چارچوب دیدگاه‌های یادشده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iranian Painting beyond Theories

نویسندگان [English]

  • M. Mobini 1
  • A. SHahverdi 2
1 Assistant Prof of Art Research, Art Faculty, Payame Noor University, Iran. (Corresponding Author)
2 M.A. of Art Research, Art Faculty, Payame Noor University, Iran.
چکیده [English]

 





I





slamic painting has won its highest status especially in Iran and has been at the forefront of Islamic arts, but it has not yet been taken into account as such, and therefore the theoretical framework for reviewing such an art has not been introduced. Is. The purpose of this study is to study the main lines of thought that can be interpreted and evaluated by the works of Iranian painting. To this end, the necessity of this research is explained, and then the basic concepts of “Islamic art” and “painting” are analyzed. In the course of this research, various views and theories about Iranian painting are classified into three main sections of basic identity, mysticism and philosophy of the foundation. After expressing each of these views, their weaknesses are explained in the explanation of Iranian art. Based on the results of the research, it is impossible to explain the Iranian painting alone and fully with these views. In other words, the manifestation of Iranian painting in its propaganda era is more than that within the framework of these views.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophy of art
  • Iranian Painting
  • Islamic art
  • Theorizing of Art
 آیت‌اللهی، حبیب‌الله (1390)، مروری بر تاریخ نگارگری ایرانی-اسلامی؛ جستارهایی در چیستی هنر اسلامی، به اهتمام هادی ربیعی، چاپ سوم، تهران: فرهنگستان هنر.
 آژند، یعقوب (1389)، نگارگری ایران (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران)، جلد اول، تهران: سمت.
آژند، یعقوب (1384)، مکتب نگارگری تبریز و قزوین-مشهد، تهران: نشر فرهنگستان هنر.
آژند، یعقوب (1384)، سلطان محمد نقاش، تهران: نشر فرهنگستان هنر.
ایروین، روبرت (1389)، هنر اسلامی، ترجمة رؤیا آزادفر، تهران: سوره مهر.
بورکهارت، تیتوس (1381)، سهم هنرهای زیبا در تعلیم مسلمانان، ترجمه سید علاءالدین طباطبایی، فصلنامه خیال، شماره 3، صص 22-33.
بورکهارت، تیتوس (1376)، هنر مقدس: اصول و روش‌ها، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش.
پاکباز، رویین (1391)، دایره‌المعارف هنر، چاپ دوازدهم، تهران: فرهنگ معاصر.
پاکباز، رویین (1389)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، چاپ نهم، تهران: زرین و سیمین.
حسن، زکی‌‌محمد (1388)، هنر ایران در روزگار اسلامی، چاپ دوم، ترجمه ابراهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر.
حنایی کاشانی، محمدسعید (1390)، رویکردهای هرمنوتیکی به هنر اسلامی؛ جستارهایی در چیستی هنر اسلامی، به اهتمام هادی ربیعی، چاپ سوم، تهران: فرهنگستان هنر.
خاتمی، محمود (1390)، پیش‌درآمد فلسفه‌ای برای هنر ایرانی، تهران: فرهنگستان هنر.
ربیعی، هادی (1390)، رویکرد حکمای مشاء مسلمان به هنر؛ جستارهایی در چیستی هنر اسلامی، به اهتمام هادی ربیعی، چاپ سوم، تهران: فرهنگستان هنر.
سودآور، ابوالعلا (1380)، هنر دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، تهران: نشر کارنگ.
طباطبایی، صالح (1388)، نگارگری ایرانی-اسلامی در نظر و عمل، تهران: فرهنگستان هنر.
کلیم کایت، هانس یواخیم (1384)، هنر مانوی، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: نشر اسطوره.
کنبای، شیلا (1389)، نگارگری ایرانی، ترجمه مهناز شایسته‌فر، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی.
گرابر، اولگ (1390)، مروری بر نگارگری ایرانی، ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند، چاپ دوم، تهران: فرهنگستان هنر.
میرفخرایی، مهشید (1387)، فرشته روشنی ‌مانی و آموزه‌های او، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
Ajand, Yaghoob (2010), Iranian Painting (Research of History and Iranian painting), Vol. 1, Tehran: Samt.
Ajand, Yaghoob (2005), Style of Tabriz and Ghazvin-Mashhad Painting, Tehran: Art Academy
Ajand, Yaghoob (2005), Soltan Mohamade Painter, Tehran: Art Academy.
Ayatollahi, Habibollah (2011), Review of History of Iranian-Islamic Painting, Queries in Islamic Art, Edit by Hadi R. Tehran: Art Academy.
Burckhardt, Titus (2002), Contribution of Fine Arts in Teaching of Muslims, Tr. By Seyed Alaedin. Tabatabae, Faslname Khiyal, No. 3: 22–33.
Burckhardt, Titus (1997), Sacred Art: Principles and Methods, Tr. By Jalale Satari, Tehran: Soroosh.
Canby, Sheila R. (2010), Persian Painting, Translated by: Mahnaz Shayestefar, Tehran: Moasese Motaleat Honare Eslami.
Grabar, Oleg (2011), Review of Persian Painting (Mostly Miniatures: An Introduction to Persian Painting), Translated by: Mehrdād Vahdati Dāneshmand. Tehran: Art Academy.
Hasan, Zaki Muhamad (2009), Iranian Art in Islamic Period, Tr. By Ebrāhime Eghlidi. Tehran: Sedaye Moaser.
Hanae Kashani, Mohamad Saeid (2011), Hermeneutic Approaches to Islamic Art, Queries in Islamic Art, Edit by Hadi R. Tehran: Art Academy.
Irwin, Robert (2010), Eslamic Art, Translated by: Roya Azad far. Tehran: Soore Mehr.
Kadio, Y. (2009), Islamic Chinoiserie: The Art of Mongol Iran (Edinburgh Studies in Islamic Art), Edinburgh: Edinburgh University Press.
Khatami, Mahmood (2011), Philosophical Advance for Iranian Art, Tehran: Art Academy.
Kimkeit Hans, Joachim (2004), Spiritual art (Manichaean Art and Calligraphy), Translated by: Abolghaseme Esmailpoor, Tehran: Nashre Ostoore.
Mirfakhrae, Mahshid (2008), Bright Angel Mani and His Teachings, Tehran: Ghoghnoos.
Pakbaz, Rooin (2012), Encyclopedia of Art, Tehran: Farhange Moaser.
Pakbaz, Rooin (2010), Persian Painting from Long Ago to Today, Tehran: Zarin o Simin.
Rabie, Hadi (2011), The Approaches of Muslim Scholars to Art, Queries in Islamic Art, Edit by HadiR. Tehran: Art Academy.
Soodavar, Abolala (2001), Art of the Courts of Iran, Tr. By Nahid Mohamad Shemirani, Tehran: Karang.
Tabatabae, Saleh (2009), Iranian- Islamic Painting in Mind and Action, Tehran: Art Academy.