شیوه‌های طراحی کتاب‎های تعاملی ذهنی و ارتقاء خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران، نویسنده مسئول

2 استادیار گروه گرافیک، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

چکیده

از مهم‌ترین مهارت‌های دنیای پیشرفته امروز، مهارت حل مساله، تفکر خلاق و تفکر انتقادی است. پژوهش حاضر، سعی می‌کند مولفه‌های تفکر خلاق و شیوه‌های حل ‌مساله در روش‌های طراحی کتاب‌های تعاملی با رویکرد شناختی(ذهنی) را به منظور ارتقا خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی بررسی کند. در این تحقیق، تلاش شده تا ضمن ارائه اصولی مناسب برای طراحی کتاب‌های تعاملی ذهنی، به بررسی تاثیر شیوه‌های طراحی این کتاب‌ها در ارتقا سطح خلاقیت کودکان در سال‌های پیش از دبستان بپردازد.
روش تحقیق این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است و مطالب آن از طریق مطالعات کتاب‌خانه‌ای و مطالعات میدانی بر روی 120کودک ایرانی دختر و پسر 4 و 5 ساله در مقطع آمادگی یک و آمادگی دو، در دو مهدکودک در منطقه 2 شهر تهران و با روش نمونه‌گیری تصادفی صورت گرفته است. با توجه به نتایج این مطالعه، در شیوه طراحی این کتاب‎ها آنچه مهم است، ایجاد خلاقیت در نوع طراحی و تصویرسازی است. پنهان‌کردن مفاهیم پیچیده در تصویرسازی کتاب، توجه به مهارت‌های شناختی و ذهنی گروه سنی پیش‌دبستان و طراحی هدفمند با توجه به مراحل رشد شناختی و روان‌شناسی کودکان باید انجام گیرد و الزاما، ایده کتاب باید به شکلی مشخص، کودک را درگیر موضوع موردنظر کند؛ تا ذهن او را به چالش بکشد و بسیاری از نیازهای او را مانند اجتماعی، تربیتی، اخلاقی و عاطفی پاسخ‌گو باشد. توجه به شخصیت‌پردازی در تصویرسازی و استفاده بیش‌تر از عناصر غیرمتعارف، ساختار ترکیب‌بندی و فضاهای فراواقع در کنار واقع‌گرایی، سبب تقویت مهارت ذهنی و ایجاد پرسش، ایده‌پردازی و تفکر خلاق در کودکان می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing Methods of Interactive Cognitive Books and Promoting the Creativity in Preschool Children

نویسندگان [English]

  • P. Aslankhani 1
  • M. Hasanpour 2
1 University Instructor, Department of Graphic, Faculty of Art, Soore University, Tehran, Iran, Corresponding Author.
2 Assistant Professor, Department of Graphic, Faculty of Architecture and Urban Design, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

 
Problem solving, creative and critical thinking are among the most important skills in today advanced world. This research intends to investigate the components of creative thinking and problem solving methods in designing methods of interactive books with cognitive approach in order to upgrade the creativity of children in preschool level. In this research, attempts were made to propose appropriate principles of designing interactive books and at the same time, investigate the impact of designing methods of these books in relation to promoting the level of children’s creativity in preschool level.
The research method of this study is descriptive and analytic and the results are collected through library and field studies over 120 Iranian 4-5 years old boys and girls at preschool level 1 & 2 in two kindergartens using random sampling method. According to the results of this study, it is important in the design process of these books to generate creativity in design and illustration. Hiding complex concepts in book illustrations, paying attention to the cognitive skills of the preschool age group and purposeful design considering different stages of cognitive and psychological development of the children should be taken into account and necessarily, the idea of the book must involve the child with the subject in question in a certain way in order to challenge his/her mind and respond to many of his/her needs from various aspects such as social, educational, moral and emotional aspects. Paying attention to characterization in illustration and more using of unconventional elements, the structure of composition and surreal spaces in addition to realism enhances cognitive skills, question formation, ideation and creative thinking of children. Interaction of the children with their surroundings may take place in different ways, including Dynamic Interaction, Touch and Feel Interaction, Visual Interaction, Speech Interaction and Cognitive Interaction.  Interactive books can interact with children in different ways. These books encourage the audience to react to the book and by including many visual dimensions they help to the development of child’s abilities. These books also establish the spirit of interaction in children and by introducing new models can enhance the process of thinking. By using these books you can enhance the sense of aesthetics, creativity and level of visual literacy in children and help their cognitive development. By analyzing the visual characteristics of the images of interactive books we can understand that whatever the subject matter of interactive books for promoting the creativity of the children is closer to the experiences and concerns of the children’s life, they can communicate with the story better and better understand the concepts. The illustrations of these books are capable of enhancing the creative thinking skills of the children. Given the results of conversation with children and studying their paintings and also their feedback to the selected books, it can be concluded that paying attention to personality in illustration and more use of unconventional elements, structure of the composition and creating surreal space along with the realism can lead to formation of the questions, idea making and creative thinking. For this purpose, knowing the child audience and the stages of his/her cognitive development is essential. This research attempts to express the methods, criteria and processes of creative thinking and interactive books design practices in order to increase the cognitive skills and learning abilities with regard to cognitive development of the children. This article consists of four sections. First, it studies child psychology, creative thinking, cognitive development and learning and then, deals with interaction and interactive books. Third part deals with the way of designing these books for promotion of creative skills and in the fourth part, it includes a practical research on preschool children which is a field study that is performed to examine the level of children’s creativity while facing with interactive cognitive books. The results of the study of interactive books and their impact on the process of learning and promoting the creativity of the children show that coordination between images and written elements and their impact on what the child imagines and builds in her/his mind, helps the process of learning. Creativity requires learning and practice and seeing and interacting are the best ways of learning. Moreover, the results of this study show that in many cases, learning process in interactive books happens through the interaction between the characters of the book with each other and also with the cognitive image that children make of these characters in their minds. To achieve this goal, it is required that interaction and level of the story be in line with each other.
    
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Illustration
  • Interactive Books
  • Creativity
  • Education
  • Children Preschool
   آمابلی، ترزا(1388). شکوفایی خلاقیت در کودکان، ترجمه حسن قاسم‌زاده و پروین کدیور، تهران: دنیای نو.
اباذری، پریسا(1391). «پرورش تفکر خلاق در کودک با وساطت آثار هنری نقاشی و عکس براساس برنامه فلسفه برای کودکان»، تهران: دانشگاه هنر 
احمدی،  بابک(1374). حقیقت و زیبایی درسهای فلسفه هنر، تهران: مرکز.
اسدی، الهام(1392). «تاثیر آموزش بر توانایی تجسم فضایی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستان شهر شیراز»، شیراز: دانشگاه آزاد.
اصلان‌خانی، پریسا(1397). «تاثیرگذاری شیوه‌های طراحی کتاب‌های تعاملی بر آموزش و ارتقاء خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی»، تهران: دانشگاه سوره.
اوبالاسی، آناهیتا و حسینی‌نسب، سیدداوود (1393). بررسی تأثیر آموزش روش مونته‌سوری بر خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی 4 و 5 ساله شهر تبریز، آموزش و ارزشیابی، سال هفتم، شماره 28، 15
براون ، آنتونی (1392). تغییرات تهران: آفرینگان.
براون ، آنتونی (1392). گوریل، تهران: علمی و فرهنگی
براون ، آنتونی (1395). صداهایی در پارک، تهران: مبتکران.
بنجامین، مایکل(1392). راه‌های نوین مطالعه، مقدمه‌ای بر کتاب‌های تعاملی و معرفی مزایای آن، کتاب مهر، شماره 11-12 ، ص 28-45.
تورنس، پل (1392) ، استعداد و مهارتهای خلاقیت، ترجمه حسن قاسم زاده، چاپ پنجم، نهران: دنیای نو.
داد، سیما(1378). فرهنگ اصطلاحات ادبی، واژهنامۀ مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی (تطبیقی و توضیحی)، چ.دوم، تهران: مروارید.
دهخ‍دا، عل‍ی‌اکب‍ر و به‍من، مه‍ناز (1382) فرهنگ لغت دهخدا، ته‍ران: موسس‍ه فرهن‍گی مدرسه برهان
سیف، سوسن؛ کدیور، پروین؛ کرمی نوری، رضا و لطف‌آبادی، حسین(1379). روانشناسی رشد(1)، تهران: سمت.
شعاری‌نژاد علی‌اکبر(1372). روانشناسی رشد، تهران: اطلاعات.
شفیعی سروستانی، زهرا(1395). پژوهشی بر تصویرسازی کتاب چاپی با رویکرد تعاملی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
عمید، حسن(1386). فرهنگ فارسی عمید، چ. یازدهم، تهران: امیرکبیر.
فیشر، رابرت(1385). آموزش و تفکر، ترجمه فروغ کیانزاده، اهواز: رسش.
کاپلان ، پاول اس.(1381). سفر پرماجرای کودک(روانشناسی رشد)،. ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
کدیور، پروین(1389). روا‌‌نشناسی یادگیری، تهران: سمت.
گومی، تارو (1395). غول آسای 3 ، حوض نقره.
 معین، محمد(1382)  فرهنگ فارسی معین. تهران: سرایش.
میرغفوری، پرستو(1391) «کتاب دیجیتال و کودک و نوجوان انواع کتاب های تعاملی دیجیتال با تاکید بر آموزش کودکان و نوجوانان»، کتاب مهر ، شماره 8، ص 116 – 127.
نیر، نرجس و رضا افهمی(1393). نقش جنبه‌های کیفی عناصر محیطی بر پرورش تفکر خلاق کودکان از دیدگاه مربیان مهدکودک، نوآوریهای آموزشی، شماره 50، 83-89.
 ونزل، برندن(1396). همه آنها یک گربه دیدند، تهران: فاطمی.
Abazari, P (2013), Develop creative thinking in the child by mediating artwork of painting and photography based on the Philosophy of Children Program.
Ahmadi, B (1996) Truth and beauty, Tehran: Markaz .
Amabili, T (2010), Creativity flourishes in children, Translated by Hassan ghasemzadeh and parvin kadivar, Tehran: Donyayeno .
Amid, H (2008), Amid dictionary, (11th Ed), Tehran: Amirkabir .
Browne, A (2016), Voices in the park, Mobtakeran .
Browne, A (2013), changes, Afarinegan .
Dad, S (2000), Dictionary of literary terms, (2nd Ed), Morvarid .
Faneli, S (2012), The onion’s great escape, London:Escape .
Fischer, R (2007), Teaching and thinking, Translated by Forough Kianzadeh, Ahvaz: Rasesh .
Gomi, T (2016), The Doodle book, Hoze noghre .
Kadivar, P (2011), Psychology of Learning. Tehran: Samt .
Kaplan, P (2003), A child’s Odyssey, Translated by mehrdad firoozbakht, Tehran: Rasa .
Kim, H (2006), Can We Trust Creativity Test? A Rewiew of the Torrance Test Of Creative Thinking(TTCT)
Lueder, R (2008), Ergonomics for children, Taylor & Francis, pp. 937.
Monari, B (2008) , Never be happy , Mantua:Corraini .
Montanaro, A (2000) Pop-Up and Movable Books , London: Scarecrow .
Nayer, N & Afhami, R (2015), Role of qualitative aspects of environmental elements on the development of children’s creative thinking from the preschool teachers’ viewpoints. Journal of Advances in Educational innovations, No. 50: (83-89)..
Pakovska, K (2012), One, Five, Many, Zurich: Minedition .
Seif, S & Kadivar, P & Karami, R & Lotfabadi, H (2001), Developmental Psychology (1), Tehran: Samt .
Shoarinejad, A (1994), Developmental Psychology, Tehran: Samt .
Torrance, E P (1980), ‘Lesson About Giftedness and Creativity froma Nation of 115 million overachievers” , gifted child quarterly, vol . 1 , No. 1 . Wehmeier, Sally.
Wenzel, B (2016), they all saw a cat, Tehran:Fatemi.
URLs:
URL1: http:www.broward.org