"مطالعه نقش میرزابابا در دوره قاجار به عنوان هنرمند نقاش باشی "

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

الهه پنجه باشی، استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

هنر دوره قاجار از هنرهای مهم و درخشان این دوره در ایران است. میرزابابا در اعتلای هنر این دوران، نقشی تاثیرگذار داشت. او نقاش‌باشی دربار قاجار در دوره فتحعلی­شاه بود که خدمت خود را از زمان آغامحمدخان آغاز کرد و شکلی متفاوت از هنر نقاشی ارائه کرد. نقاشی رنگ‌روغن و پیکره‌نگاری در این دوران شکل گرفت. میرزابابا، علاوه‌بر خلق قوانین پیکره­نگاری و پیکره در ابعاد انسانی در دربار قاجار و تربیت هنرمند بزرگی مانند «مهرعلی»، به فعالیت‌های مهم دیگری از جمله نقاشی با آبرنگ، تذهیب، تشعیر، خوش­نویسی شکسته و نستعلیق پرداخت. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه آثار میرزابابا و تاثیرات هنر غرب بر کیفیت آثار اوست. این مقاله به دو مقوله می­پردازد: 1) میزان تاثیرپذیری میرزابابا در دوران قاجار از هنر غرب؛ 2) نقش محوری او در هنر دوره قاجار. پژوهش حاضر، کیفی و تاریخی ـ تحلیلی است و اطلاعات نیز به­صورت اسنادی گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد میرزابابا، به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین هنرمند دربار قاجار، در هنر و شکل‌گیری قوانین هنری این دربار بسیار تاثیرگذار بود. او با همه هنرها آشنایی داشت و زیرساخت همه هنرهای قاجار را ایجاد کرد. افزون‌براین، از میان بعضی هنرها از غرب تاثیر گرفت و در بعضی موارد کاستی‌هایی داشت.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Role of Mirzababa in the Qajar Period as a Painter

نویسنده [English]

  • E. Panjehbashi
Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The art of the Qajar period is one of the most important and brilliant arts of this period in Iran. Mirzababa played an influential role in promoting the art of this period. He was a painter at the Qajar court in Fath Ali Shah, who began his service from the time of Agha Mohammad Khan and presented a different form of art. Oil painting and iconography were formed during this period. In addition to creating sculptural and human-made laws on the Qajar court and training great artists such as Mehr Ali, Mirzababa also undertook other important activities including watercolor, illumination, poetry, broken calligraphy and Nastaliq. The main issue in this research is the study of Mirza Baba's role as the first Qajar court artist and court painter in different fields. In what areas did this artist work? The purpose of the present study is to study Mirzababa's works and the influence of Western art on the quality of his works. This article deals with two categories: 1. Mirzababa's influence on the Qajar era from Western art and 2. His pivotal role in Qajar art. The present study is a qualitative and historical-analytical one. The information is also collected as documents. The results show that as the first and foremost artist of Qajar court, Mirzababa was very influential in the art and formation of the artistic laws of this court. He was familiar with all the arts and built the infrastructure of all the Qajar arts. In addition, some of the arts were influenced by the West and in some cases had shortcomings.
Looking at the art history of the Qajar period and the impact of Western art on the arts of this era, we are witnessing developments. Under these circumstances, Mirzababa, the chief artist of the Qajar court, worked in all fields for his ability. The present study seeks to investigate his role in various arts and how Western art influenced his work. He was the first painter of the Qajar court to play an important role in transmitting the standards of Zandieh's art to the Qajar era and establishing the Qajar court art. Mirzababa wrote various laws for the Qajar arts that were in force until the end of the Nasserian Era. The most important art of Mirzababa can be seen as the courtly sculpture that drew the most image from Fath Ali Shah, so the painting and visual rules he followed were endorsed by the Shah. That's why other artists imitated him.
Mirzababa was active in other arts and was the most important artist of the Qajar era. In this study, the artist's biography, iconography, his role in this school and his book-making, lacquered volumes and iconography, the design of dishes and jewelry, the inanimate nature and the design of the royal throne are examined.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qajar
  • Art
  • Mirzababa
  • Painting
آدامووا، ا. ت.(1386). نگارههای ایرانی گنجینه آرمیتاژ. ترجمه زهره فیضی. تهران: فرهنگستان هنر.
ابریشمی، فرشاد(1390). تهران روزگاران قدیم، تهران: خانه تاریخ و تصویر ابریشمی.
اسکارچیا، جیان روبرتو(1384). هنر صفوی، زند و قاجار، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی.
پاکباز، رویین(1379 الف).  دائرهالمعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
پاکباز، رویین(1379ب).  نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: نارستان.
پنجه‌باشی، الهه(1387). برتری تصویری فتحعلی‌شاه در موزه لوور، آیینه خیالش، سال دوم، شماره 11، 6-13.
جعفری جلالی، بهنام(1382).  نقاشی قاجاریه، نقد زیبایی‌شناسی، تهران: کاوش قلم.
 حقیقت رفیع، عبدالرحیم(1369). تاریخ هنرهای ملی و هنرمندان ایران، تهران: آرین.
خلیلی، ناصر(1382).  گرایش به غرب در هنر عثمانی، قاجار، هند، تهران: کارنگ.
دل‌زنده، سیامک(1395). تحولات بصری هنر ایران بررسی انتقادی، تهران: نظر.
سرمدی، عباس(1379). دانشنامه هنرمندان ایران و اسلام، تهران: هیرمند.
 سودآور، ابوالعلاء(1380). هنرِ دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، تهران: کارنگ.
شهدادی، جهانگیر(1384). گل و مرغ(دریچهای بر زیباشناسی ایرانی)، تهران: خورشید.
طباطبایی، صالح(1391). دانشنامه هنر و معماری ایرانی، تهران: فرهنگستان هنر.
فریه، ر. دبلیو(1374). هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، تهران: فرزان روز.
فلور، ویلم؛ چکلوسکی، پیتر و اختیار، مریم(1381). نقاشی و نقاشان دوران قاجار، ترجمه یعقوب آژند، تهران: ایل شاهسون بغدادی.
قلیچ‌خانی، حمیدرضا(1388). فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی. تهران: روزنه.
کریم‌زاده تبریزی، محمدعلی(1363).  احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی، جلد3، لندن: مستوفی.
گودرزی دیباج، مرتضی(1388).  آینه خیال(تزیینات معماری دوره قاجار)، تهران: سوره مهر.
نامورمطلق، بهمن(1390). درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن.
Abrishami, Farshad (2011). Tehran›s Old Days, Tehran: Abrishami History and Image House (Text in Persian).
Adamova, A.T. (2007). Iranian Treasures of Hermitage, Translated by Zohre Feizi, Tehran: Art Academy (Text in Persian).
Delzendeh, S. (2016). The Visual Concepts of Iranian Art Critical Review, Tehran: Nazar (Text in Persian).
Floor, W., Ch, P. & Ekhtiar, M. (2002). Art and Artists in Qajar Persia, Translated by Yaghoub Azhand, Tehran: Ile Shahsawan Baghdadi (Text in Persian).
Friary, R. W. (1995). Iranian Art, Translated by Parviz Marzban, Tehran: Farzanroz (Text in Persian).
Ghelich Khani, H. R. (2009). Calligraphy Vocabularies and Terminology Dictionary, Tehran: Rozaneh (Text in Persian).
Goodarzi Dibaj, M. (2009). Mirror of Imagination (Architectural Decorations of the Qajar Period), Tehran: Sureh Mehr (Text in Persian).
Haghighat Rafi, A. R. (1369). History of National Art and Artists of Iran, Tehran: Arian (Text in Persian).
Jafari Jalali, B. (2003). Qajar Painting Review of Aesthetics, Tehran: Kavosh Ghalam (Text in Persian).
Karimzadeh Tabrizi, M. A. (1984). The Styles and Traditions of Ancient Painters of Iran and Some of the Famous Painters of India and Ottoman, Vol. 3, London: Mostofi (Text in Persian).
Khalili, N. (2003). Western Orientation in Ottoman Art, Qajar, India, Tehran: Karang (Text in Persian).
Namvarmotlagh, B. (2011). Introduction to Intertextuality, Tehran: Sokhan (Text in Persian).
Pakbaz, R. (2000). Encyclopedia of Art, Tehran: Farhange Moaser (Text in Persian).
Pakbaz, R. (2000). Iranian Painting from Ancient Times to Today, Tehran: Narestan (Text in Persian).
Panjehbashi, E. (2008). Fathi›l-Shah›s Image Superiority in the Louvre Museum, The Dream Mirror, 11, 6-13 (Text in Persian).
Raby and others. (1998), Royal Persian Painting The Qajar Epoch1785-1952, Broklyn, New York: I. B. Tauris Publishers.
Raby, J. (1999), Qajar Portraits, London, NewYork: I.B. Tauris Published.
Sarmadi, A. (2000). Encyclopedia of Iranian and Islamic Artists, Tehran: Hirmand (Text in Persian).
Scarcia, G. R. (2005). Safavid, Zand and Qajar Art, Translated byYaghoub Azhand, Tehran: Mola (Text in Persian).
Shahdadi, J. (2005). Flower and Bird (a Door to Iranian Aesthetics), Tehran: Khorshid (Text in Persian).
Soudazvar, A. (2001).  Art of the Courts of Iran, Translated by Nahid Mohammad Shemirani, Tehran: Karang (Text in Persian).
Tabatabaee, S. (2012). Encyclopedia of Iranian Art, Tehran: Art Academy (Text in Persian).
URLs:
URL1: http://golestanpalace.ir
URL2:www. Royal collection trust .uk
URL3: http://malekmuseum.org